Με τον όρο «Διανοητική Ιδιοκτησία» εννοείται τόσο η Βιομηχανική, όσο και η Πνευματική Ιδιοκτησία. Αναλυτικότερα:
«Βιομηχανική Ιδιοκτησία» αποτελούν τα Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας/Πατέντες (Δ.Ε.), τα Πιστοποιητικά Υποδείγματος Χρησιμότητας, τα Διπλώματα Τροποποίησης, τα Σχέδια, τα Τεχνολογικά Απόρρητα, η Τεχνογνωσία και τα Εμπορικά Σήματα.
Με τον όρο «Πνευματική Ιδιοκτησία» (copyright) εννοούνται τα δικαιώματα επί ενός «Έργου» που δημιουργήθηκε. Εν προκειμένω «Έργο» είναι κάθε πρωτότυπο πνευματικό δημιούργημα λόγου, τέχνης ή επιστήμης, που εκφράζεται με οποιαδήποτε μορφή, ιδίως τα γραπτά ή προφορικά κείμενα, οι μουσικές συνθέσεις, με κείμενο ή χωρίς, τα οπτικοακουστικά έργα, τα έργα των εικαστικών τεχνών, στα οποία περιλαμβάνονται τα σχέδια, τα έργα ζωγραφικής και γλυπτικής, τα χαρακτικά έργα και οι λιθογραφίες, τα αρχιτεκτονικά έργα, οι φωτογραφίες, τα έργα των εφαρμοσμένων τεχνών, οι εικονογραφήσεις, οι χάρτες, τα τρισδιάστατα έργα που αναφέρονται στη γεωγραφία, την τοπογραφία, την αρχιτεκτονική ή την επιστήμη. Επίσης «Έργα» θεωρούνται οι βάσεις δεδομένων και τα λογισμικά.
Τα ανωτέρω προστατεύονται, κατά περίπτωση, με τους παρακάτω τίτλους:
- Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας (Δ.Ε.): Απαιτείται αίτηση για χορήγηση Δ.Ε. στον Οργανισμό Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ) ή/και στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Ευρεσιτεχνιών (European Patent Office) ή/και σε οποιοδήποτε Γραφείο Ευρεσιτεχνιών. Το Δ.Ε. χορηγείται για επινοήματα νέα που εμπεριέχουν εφευρετική δραστηριότητα και είναι επιδεκτικά βιομηχανικής εφαρμογής. Η εφεύρεση μπορεί να αναφέρεται σε προϊόν, μέθοδο ή βιομηχανική εφαρμογή. Η διάρκεια προστασίας του είναι 20 έτη.
- Διπλώματα Τροποποίησης (Δ.Τ.): Το Δ.Τ. είναι ο τίτλος προστασίας που χορηγείται για μια εφεύρεση που αποτελεί τροποποίηση άλλης εφεύρεσης, η οποία έχει ήδη προστατευθεί με Δ.Ε. και λήγει μαζί με αυτό. Το Δ.Τ. μπορεί να μετατραπεί σε Δ.Ε. μετά από αίτηση του δικαιούχου του. Για το Δ.Ε. που προκύπτει ως ημερομηνία κατάθεσης υπολογίζεται αυτή του Δ.Τ. Η διάρκεια προστασίας του είναι 20 έτη.
- Πιστοποιητικό Υποδείγματος Χρησιμότητας (Π.Υ.Χ.): Το Π.Υ.Χ. είναι τίτλος προστασίας με διάρκεια 7 έτη και χορηγείται στο δικαιούχο για τρισδιάστατα αντικείμενα με καθορισμένο σχήμα και μορφή, που προτείνονται ως νέα, βιομηχανικά εφαρμόσιμα και με δυνατότητα να δώσουν λύση σε ένα τεχνικό πρόβλημα. Το ΠΥΧ μπορεί να χορηγηθεί π.χ. για εργαλείο, όργανο, συσκευή, σκεύος, εξάρτημα τους, κλπ.
- Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας (copyright): Τα Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας είναι άυλα δικαιώματα που αποκτώνται αυτοδίκαια για κάθε είδος πρωτοτύπου έργου που δημιουργείται και περιλαμβάνουν, το δικαίωμα της εκμετάλλευσης του «Έργου» (π.χ. το δικαίωμα της αναπαραγωγής του έργου, της παρουσίασης του έργου στο κοινό) το οποίο αποτελεί περιουσιακό δικαίωμα επί της Πνευματικής Ιδιοκτησίας και το δικαίωμα της προστασίας του προσωπικού δεσμού του Δημιουργού του «Έργου» με το «Έργο» (ηθικό δικαίωμα). Τα περιουσιακά δικαιώματα μεταβιβάζονται ενώ τα ηθικά, βάσει της ελληνικής νομοθεσίας, δεν μεταβιβάζονται. Η Πνευματική Ιδιοκτησία προστατεύεται για 70 χρόνια μετά το θάνατο του δημιουργού του Έργου.
Μια έρευνα μπορεί να οδηγήσει σε εφεύρεση. Το άρθρο 6 του Ν. 1733/1987 για τη μεταφορά τεχνολογίας, τις εφευρέσεις και την τεχνολογική καινοτομία, ορίζει τα 3 είδη εφευρέσεων:
α) «Ελεύθερη εφεύρεση»: Εφεύρεση που πραγματοποιείται από τον εργαζόμενο, χωρίς μέσα του εργοδότη, και ανήκει εξ ολοκλήρου σε αυτόν.
β) «Υπηρεσιακή εφεύρεση»: Προϊόν συμβατικής σχέσης εργαζόμενου με εργοδότη για την ανάπτυξη εφευρετικής δράσης. Στην περίπτωση αυτή, η εφεύρεση ανήκει εξ ολοκλήρου στον εργοδότη.
γ) «Εξαρτημένη εφεύρεση»: Εφεύρεση που πραγματοποιείται από τον εργαζόμενο με τη χρήση υλικών, μέσων και πληροφοριών της επιχείρησης στην οποία εργάζεται. Στην περίπτωση αυτή, η εφεύρεση ανήκει κατά 40% στον εργοδότη και κατά 60% στον εργαζόμενο.
Στην περίπτωση που σε μια έρευνα συμμετέχουν πολλοί ερευνητές και η εφεύρεση είναι «εξαρτημένη», τα δικαιώματα της εφεύρεσης ανήκουν σε ποσοστό 40% στο ΕΜΠ, ενώ το υπόλοιπο 60% θα μοιραστεί στους εφευρέτες, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά σε σχετική σύμβαση εφευρέτη-ΕΜΠ ή ΕΜΠ-χρηματοδότη. Οι ερευνητές δεν είναι απαραίτητο να συμμετέχουν με το ίδιο ποσοστό επί των δικαιωμάτων.
Η εμπορική αξιοποίηση της εφεύρεσης μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω σύμβασης παραχώρησης άδειας εκμετάλλευσης (ή χρήσης) πνευματικής ιδιοκτησίας ή σύμβαση μεταφοράς τεχνολογίας ή σύμβαση μεταφοράς τεχνογνωσίας.
Τα βήματα τα οποία ακολουθούνται από τον εφευρέτη για τη γνωστοποίηση ενδιαφέροντος για την από κοινού με το ΕΜΠ κατάθεση αίτησης κατοχύρωσης της εφεύρεσης καθώς και η διαδικασία έγκρισης της από κοινού κατάθεσης απεικονίζονται ακόλουθο Σχήμα.
